جیاوازی هەیە لە نێوان زەربەیەک و زەربەیەکی تردا. زەربەیەک کە بەرسەردەکەوێ هەروا ئاسان نییە. مێشک شتێکی ناسکە، ئەگینا بۆچی رۆح دەبێ لەوێدا نیشتەجی بێ؟
بۆچی لە جگەردا، یان بمبوورن، یان لە گەدەدا دانانیشێ؟
ئینسان دەتوانێ لە چاودا ڕۆح ببینێ. چاو وەک پەنجەرەیەکە کە رۆح دەتوانێ لێیەوە لە دەرەوەی بڕوانێ.
بەهرە
ئەی خواوەندی بەهرەی گەورە!
تۆ 'بیتهۆڤن'ێکی کەڕ و
یەک 'دستۆیفسکی' فێدار و
'ئەبولعەلا'یەکی کوێرم
پێ ببەخشە و
ئیتر هەموو بەهرە ساغە نیوەناچڵ و گچکەکان
بۆ دیوانی خۆت ببەوە!
کە لە دارستانەکە دێمە دەر
نیگام بە ترۆپکی بەرزی سنەوبەردا هەڵدەواسم،
پەنجەکانم لە دەووری تەڕترین گەڵا و گوڵی بن بەردێکدا جێدەهێڵم
گوێچکەکانم دەدەمە دەست
گەرووی پڕئاوازی بەرزی
باڵندەی سەر بەردە گەورەی نزیک داربەڕووە تەنیاکە.
قسەکردن سەبارەت پەیوەندی تاراوگە و کولتوور بە دوو کەناڵی زۆر سەرەکیدا تێدەپەڕێت.
یەکەمیان کەناڵی پەیوەندی تاراوگەیە بە ڕۆحەوە، واتە پەیوەندی تاراوگە بە هەست و تێڕوانینە ستاتیکییەکانمانەوە بۆ دونیا. واتە قسەکردنە لەسەر ئەزموونێکی نوێی نامۆیی کە کەسی تاراوگەبوو پیادەڕوات، ئەزموونێک کۆمەڵێک سیفاتی دیاریکراو لە شێوازەکانی دیکەی غوربەت جیایدەکاتەوە، بە جۆرێک وا دەکات ''غوربەتی تاراوگە'' دیوێکی ناوازەتر و تایبەتیتری ناو هەموو غوربەتەکان بێت. ڕۆحی کەسی تاراوگەبووش ڕۆحێکی تایبەتتر و ناوازەتری ناو غەریبان بێت.
هۆڵۆکۆستی جووەکان تەنها وەک پرسیارێکی سیاسی و مێژووی نامێنێتەوە و لە بوارە جیاجیاکانی ئەدەب و هونەردا ئامادەیی خۆی رادەگەێنێت. ئەوەی کە ئینسان دەرەقەتی خوێندنەوەی ئەم مێژووە خوێناوییە درێژەی نەبێت، دەکرێ لە ئەدەبدا و لە رۆمانێکدا گۆشەیەکی ئەم چیرۆکە دیژ و گەوەرەیە بخوێنێتەوە. ئەم ئامادەییە هونەریی و ئەدەبییەی هۆلۆکۆست، وشیارییەکی کۆمەلایەتی گەورە لە دەرەوەی بازنەکانی جووبووندا دروستدەکات و پرسی هۆلۆکۆست لە پرسی جووەکانەوە دەگۆرێت بە پرسێکی ئینسانی و ئاسان ئینسانەکانی ژینگە کۆمەلایەتی و جوگرافیا جیاوازەکانی دیکە لەگەڵیدا هاوسۆزی پەیدادەکەن.
قسەکردن لە گۆشەخەیاڵ لە ڕووى تێگەیشتنى زمانەوانییەوە لە گۆشەنیگا نابێتەوە، بەڵام ئەوەى گۆشەخەیاڵ و گۆشەنیگا لێک جیا دەکاتەوە، ئەوەیە کە گۆشەنیگا گۆشەیەکى خاوەن پلەیە و بە ئاڕاستەى ئاسۆییدا دەجولێ، بەڵام گۆشەخەیاڵ پلەدار نییە و لە بەرهەمەکانى عەتا محەمەددا (بۆ نموونە) ڕەنگاوڕەنگ دەکەوێتەوە! من لەم نووسینەدا دوو ئاڕاستە دیارى دەکەم، ئاڕاستەى یەکەم ڕووەو (داهاتوو)ە و ئاڕاستەى دووەم ڕووە و (ڕابردوو)ە.
ماشێنە ڕاستەقینەکانی جەنگ بەرلەوەی لە مەیدانی جەنگدا تۆپەکانی خۆیان بتەقێنن، لە سەری ئینسانەکاندا ئەو کارە دەکەن. تۆپەکانی فاشیزم لە مێژە لە خەیاڵ و عەقڵ و فەنتازیای کۆمەڵایەتی و بیرکردنەوەی سیاسیدا گرمەیان دێت، جار جار لە فۆرمی دەوڵەتێکی سێنتڕاڵدا گوزارشت لە خۆیان دەکەن، وەک لە عێراقی سەدام حوسەیندا، یان تورکیای ئەتاتورکیدا دەیبینین، یاخود دابەشدەبنە سەر چەندەها دیالێکتی سیاسی جیاواز جیاواز و لەگەڵ خۆیاندا جەستەی کۆمەڵایەتیش هەلاهەلا دەکەن، وەک لە عێراقی ئەمڕۆدا دەیبینین.
....
....